BOBBLE – बे ऑफ बंगाल बाऊंड्री लेयर एक्सपेरिमेंट

BOBBLE – बे ऑफ बंगाल बाऊंड्री लेयर एक्सपेरिमेंट  (Bay of Bengal Boundary Layer Experiment – BoBBLE) मानसून, उष्णकट्टीबंदीय चक्र अस्तित्त्वात आहे आणि मौसमीपासून जुडी स्टॅटिक साक्षीदारांसाठी बेंगलुरुचे भारतीय विज्ञान संस्थान आणि युनाइटेड किंगडम ईस्ट एंगलिया विद्यापीठ मिलर एक कार्यकारी पथ आहे.

BOBBLE – बे ऑफ बंगाल बाऊंड्री लेयर एक्सपेरिमेंट

BOBBLE काय आहे?

• BoBBLE एक संयुक्त-युनाइटेड किंगडम प्रकल्प आहे जो मानसून सिस्टमवर बंगालच्या खाडी मध्ये चालू असलेल्या सामुद्रिक प्रक्रियेच्या प्रभावाची तपासणी करतो.
• या प्रकल्पासाठी वित्तपुरवठा भारत पृथ्वी विज्ञान विज्ञानदक्षिण बंगालच्या खादीमध्ये चालू असलेल्या मुख्य प्रक्रिया आणि युनाइटेड किंगडमच्या नैसर्गिक शोध पर्यटन द्वारा आयोजित करण्यात आला आहे.
• ज्ञातव्य कि दक्षिण-एशियाई क्षेत्रातील मानसूनच्या संकेतस्थळावर बंगालच्या खादीचा आधारभूत भूमिका आहे.

दक्षिण बंगालच्या खादीमध्ये चालू असलेल्या मुख्य प्रक्रिया

1. दक्षिण पश्चिम मानसून की नमकीन धारा (saline Southwest Monsoon Current) बंगाल की खाड़ी में नमक और समुद्री सतह के तापमान को नियंत्रित करने वाली एक प्रमुख धारा है जो स्वयं स्थानीय (पवन दबाव कर्ल) और दूरस्थ (विषुवतरेखीय लहर प्रसार) कारकों से नियंत्रित होती है. यह धारा हिन्द महासागर के व्यापक क्षेत्र में मौसम में होने वाले बदलाव से जुड़ी होती है.
2. दक्षिण-पश्चिम मानसून धारा में नमक की अधिक मात्रा पश्चिमी विषुवतरेखी हिन्द महासागर का कारण है, जो सोमालिया धारा, विष्ववनात्मक अंतरिक्ष दारा और दक्षिण-पश्चिम मानसून धारा के बंगाल की खाड़ी से जुड़ा हुआ है।
3. सोमालिया धारा आणि दक्षिण-पश्चिम मानसून धारा जंक्शनों हो रहा मौसमी बदलाव रेलमार्ग स्विच (रेलमार्ग स्विच) जे काम करते आणि उत्तरी-हिन्दू महासागर भिन्न-भिन्न घाट्यांमधील बाजूचे जलप्रवाह मोड़ होते.
4. दक्षिणेकडील बंगालच्या खादीमध्ये पर्नहरित (क्लोरोफिल) काय असेल तर ते पुन्हा मिसळले जाईल आणि अडथळा (अवरोधक थर) सुश्रीधाथ स्थिती निश्चित होईल.

BOBBLE – बे ऑफ बंगाल बाऊंड्री लेयर एक्सपेरिमेंट

मानसून म्हणजे काय?

• मानसून ते मौसमी वारे सांगतात ज्यात मौसमतूमध्ये बदलाची साथ असते आणि दिशानिर्देश बदलतात. गर्मी मध्ये ये समुद्रमार्गे समुद्राच्या दिशेने आणि किंमतीत समुद्राच्या कडेला भागाचे वातावरण आहे.
• मानसून मध्ये भूकंप होतात – भारतीय उपमहाद्वीप, दक्षिण-पूर्व एशिया, मध्य-पश्चिम अफ्रीकाचे काही भाग इ.
• भारतीय मानसूनमध्ये मोठ्या प्रमाणावर तपमानाचे वातावरण असते.
• मानसून एल-निनो प्रत्येक वेळी सातत्याने वर्ष झाल्याची घटना आणि लाना पासून जुदा होते.

एल-निनो आणि भारतीय मानसून

• एल-निनो एक संग्रह गरम जलधारा आहे डिसेंबर महिन्यात पेरुचा किनारा निकट बहती. स्पॅनिश भाषेत ती “जन्म ईसा (चाइल्ड ख्रिस्त)” म्हणते की ती धारा क्रिसमसच्या आस-पास जन्मतः आहे.
• हे पेरुबियन या हंबोल्ट ठंडी धारा अस्थायी दररोज आहे जो सामान्य मार्गाने प्रवास करतो.
• यह हर तीन से सात साल में एक बार प्रवाहित होती है और विश्व के उष्ण कटिबंधीय क्षेत्रों में बड़े पैमाने पर बाढ़ और सूखे की वहज बनती है.
• कधी-कधी हे खूपच जातीत असते आणि पेरूच्या तलावाच्या पाण्याचे तापमान 10 डिग्री सेल्सियस पर्यंत वाढते असते.
• प्रशांत महासागर उष्ण कातिबंधित जल की उष्णता विश्वस्तरीय स्तरावर वायु दाब आणि हिन्द महासागर मानसून शामिल पवनों को भेदभाव करते।
• एल निनोच्या अभ्यासावरून हे माहित आहे की जेव्हा आपण प्रशांत महासागरमध्ये तपमान वाढता तेव्हा भारत कमी पाऊस पडतो.
• भारतीय मानसून वर एल-निनोचा जास्त प्रभाव आहे आणि त्याचा उपयोग मानसूनच्या लंबीपणाच्या पूर्वानुमानांवर केला गेला आहे.
• हवामान वैज्ञानिकांचे म्हणणे आहे की भारत 1987 मध्ये सुखा एल-निनोचे कारण होते.
• 1990-1991 मध्ये एल-निनोचे प्रदर्शन घडले. त्या कारणास्तव देशातील बर्‍याच भागांमध्ये मानसूनचे आगमन 5 ते 12 दिवसाच्या देय होण्यापूर्वी झाले.

ला-निना

एल-निनो नंतरचा हंगाम सामान्य असतो. कभी-कभी सन्मरगी पावणे इतनी प्रबल हो जाती की मध्य पूर्व और पूर्वी प्रशांत क्षेत्र शीतल जल असमान जमाव तयार करते. तो ला-निना म्हणतो जोकि एल-निनो ठीक विपरीत आहे. ला-निना पासून चक्रवाती मौसमतूचा जन्म होतो. भारत मध्ये ही चांगली बातमी आहे आणि ती मानसूनच्या मुसळधार पाऊस कारणीभूत आहे.

1. जगाचा भूगोल

2. भारताचा भूगोल

3. महाराष्ट्राचा भूगोल